Czym jest ubezwłasnowolnienie? Czasami nie ma innego wyjścia

W wielu rodzinach zdarzają się przypadki, w których bliskie osoby, mimo osiągnięcia odpowiedniego wieku, nie są w stanie samodzielnie zaspokajać swoich potrzeb. Najczęstsze przyczyny takiego stanu rzeczy stanowią choroby uniemożliwiająca samodzielne funkcjonowanie w społeczeństwie. Wówczas pojawia się pytanie o to w jaki sposób pomóc takim osobom? W takich sytuacjach z pomocą przychodzi nam instytucja ubezwłasnowolnienia.

Czym jest ubezwłasnowolnienie?
Ogólnie rzecz biorąc ubezwłasnowolnienie polega na pozbawieniu lub ograniczeniu możliwości dokonywania czynności prawnych, a więc przede wszystkim zawierania różnego rodzaju umów. W tym pierwszym przypadku mamy do czynienia z ubezwłasnowolnieniem całkowitym, a w drugim z ubezwłasnowolnieniem częściowym. W tym miejscu pojawia się pytanie o to z jakiego rodzaju ubezwłasnowolnienia skorzystać w określonych okolicznościach?

Ubezwłasnowolnienie całkowite
Ubezwłasnowolniona całkowicie może zostać osoba, która ukończyła lat trzynaście, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Zatem tylko taka dolegliwość zdrowotna umożliwi skorzystanie z tej instytucji, której skutkiem będzie brak możliwości oceny swojego zachowania i wywołanych nim następstw. Dla osoby w takim stanie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje ona jeszcze pod władzą rodzicielską.

Ubezwłasnowolnienie częściowe
Ubezwłasnowolniona częściowo może zostać osoba pełnoletnia, a przyczynami, które uzasadniają zastosowanie takiej instytucji mogą być choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania. Stan takiej osoby nie może uzasadniać ubezwłasnowolnienia całkowitego, a jednocześnie musi ona wymagać pomocy do prowadzenia jej spraw. W następstwie ubezwłasnowolnienia częściowego, osoba nim objęta może samodzielnie dokonywać tylko mało istotnych czynności prawnych, głównie zawierać powszechne umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że dla ubezwłasnowolnionego częściowo ustanawia się kuratelę.

Niezbędna procedura
Aby uzyskać ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby, której ma on dotyczyć. Nie każdy może jednak to uczynić. Do kręgu osób uprawnionych zaliczają się bowiem małżonek osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, jej krewni w linii prostej (rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki), rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy (opiekun), przysposabiający (ten, który adoptował osobę, która ma być ubezwłasnowolniona) i prokurator. W przypadku, gdy będziemy występować z takim wnioskiem, pamiętajmy, że podlega on opłacie w kwocie 100 zł. Pamiętajmy nadto, aby z opisanych instytucji korzystać z rozwagą. Złożenie wniosku w złej wierze lub lekkomyślnie może spowodować nałożenie przez sąd grzywny do 3 000 zł.
RED