Nielegalność procedury zatrzymywania prawa jazdy

O tym opowiada nam Krzysztof Gągół z Kancelarii Adwokackiej znajdującej się przy ul. Hugona Kołłątaja 12 na Starym Mieście w Głogowie.

Wyrokiem z dnia 13 grudnia 2022 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność z Konstytucją RP przepisów, które przewidywały czasowe zatrzymywanie prawa jazdy za nadmierną prędkość i liczbę przewożonych pasażerów. Orzeczenie to wywołało ogromne zainteresowanie kierowców oraz pytania o jego znaczenie dla spraw już zakończonych, a nadto przyszłych. Poniżej przybliżę Państwu tę problematykę.

Kwestionowane przepisy.

Na wstępie przypomnieć należy, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego obejmował kontrolę przepisów ustawy o kierujących pojazdami, które przewidywały zatrzymywanie prawa jazdy za przekroczenie o ponad 50km/h prędkości na obszarze zabudowanym, a nadto za przewóz pojazdem większej liczby osób niż dozwolona według dowodu rejestracyjnego. W takich przypadkach właściwy starosta musiał wydać decyzję administracyjną, w której dokonywał zatrzymania prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Dodajmy, że decyzja ta była wykonalna z dniem jej wydania, a podstawę jej wydania stanowiła informacja Policji o popełnieniu jednego z wyżej wymienionych wykroczeń.

Treść wyroku.

W przywołanym wyżej wyroku Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją RP przepisy o zatrzymywaniu prawa jazdy za przekroczenie o ponad 50 km/h prędkości na obszarze zabudowanym lub przewożenie nadmiarowej liczby pasażerów w zakresie, w jakim podstawę decyzji w tym przedmiocie stanowi wyłącznie informacja od Policji o popełnieniu jednego z tych wykroczeń.

Przyczyny wyroku.

Powodem wydania wyroku z dnia 13 grudnia 2022 r. był automatyzm zatrzymywania prawa jazdy. Wszak procedura wydawania przez starostę decyzji uniemożliwiała kierowcy, którego prawo jazdy zostało zatrzymane, prawo do obrony i przedstawienia swoich argumentów. Postępowanie administracyjne obejmowało jedynie przekazanie staroście informacji przez Policję. Po jej otrzymaniu starosta jednak nie przeprowadzał samodzielnie żadnego dochodzenia, a kierowca nie miał możliwości zakwestionowania stanowiska Policji. Taka sytuacja jest niezgodna z zasadami demokratycznego państwa prawa.

Znaczenie wyroku.

Wbrew oczekiwaniom wielu kierowców, wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie oznacza likwidacji zatrzymywania prawa jazdy z powodu przekroczenia o ponad 50 km/h prędkości na obszarze zabudowanym czy też przewożenia nadmiarowej liczby pasażerów. Skutkuje on natomiast koniecznością wprowadzenia zmian w dotychczasowej procedurze administracyjnej. Konieczne będzie umożliwienie objętym postępowaniami kierowcom kwestionowania ustaleń Policji co do popełnienia jednego z wyżej wymienionych wykroczeń, a nadto umożliwienie staroście dokonywanie ustaleń nie tylko na podstawie informacji Policji (ale również w oparciu np. o opinię biegłego z właściwej dziedziny). W stosunku do spraw już zakończonych, możliwe będzie wznowienie postępowania z powołaniem się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Należy się również spodziewać cywilnych pozwów odszkodowawczych od kierowców przeciwko Skarbowi Państwa.

RED