Sezon na ekshumacje. "Chcemy, by zmarli byli blisko"

Styl życia Polaków i skłonność do podążania za pracą trwa od ponad 30 lat, a w obecnie szybkie i niestabilne życie staje się normą. Młodsze pokolenie częściej niż ich rodzice i dziadkowie zmienia adresy, więc pojawił się także coraz silniejszy trend nie przywiązywania się do miejsc - tych doczesnych, ale i wiecznego spoczynku.

Jeszcze przed drugą wojną światową, zwłaszcza na obszarach wiejskich, zakłócanie spokoju zmarłych i rozkopywanie grobów zwyczajnie nie mieściło się ludziom w głowach a migrujące rodziny zabierając w drogę tylko niezbędne rzeczy, nigdy nie zapominały o garści ziemi, z której się wywodzili. Potem ekshumacje na wniosek rodziny się zdarzały, ale nie były zjawiskiem powszechnym. Nadal nie są, ale ich liczba rośnie, a trend ten dość wyraźnie przyspieszył.

Powód? - Zabieramy swoich zmarłych, by nadal byli blisko, także dla wygody, bo wówczas łatwiej opiekować się ich grobami - mówi jeden z dyrektorów sanepidu. Czasem też rodziny decydują się na przeniesienie dwóch lub więcej pochówków do jednego wspólnego grobu, by zmarli bliscy sobie za życia mogli być blisko siebie także po śmierci, ale i w tych przypadkach więcej jest pragmatyzmu niż romantyzmu. No i w końcu są i te najbardziej przyziemne powody, czyli po prostu względy praktyczne i finansowe.

Faktem jest, że ekshumacja na wniosek rodziny nie jest ani zbyt łatwa, ani przyjemna, a im młodszy pochówek, tym sytuacja jest bardziej skomplikowana. Wymagania dotyczące ekshumacji zwłok określają przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi oraz kolejne - w sprawie sposobu przechowywania zwłok i szczątków. Prawo dopuszcza ekshumacje tylko w ściśle określonych przypadkach: przeniesienia ich i ponownego pochówku w innym miejscu na tym samym cmentarzu, na innym cmentarzu, remontu grobu lub grobowca i ponownego pochówku w tym samym miejscu oraz przeprowadzenia oględzin lekarsko - sądowych. Nie ma możliwości wykopania szczątków bez ich ponownego pochówku.

Wyłączając ekshumacje na wniosek prokuratury i sądu, ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok, którymi są najbliżsi krewni i powinowaci zmarłego, czyli pozostały małżonek, dzieci i wnukowie, rodzice, krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa, czyli rodzeństwo i kuzyni zmarłego oraz powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia, czyli zięciowie, synowe i teściowie zmarłego. W razie podjęcia takiej decyzji, osoba wnioskująca musi przedstawić oświadczenia o wyrażeniu zgody przez wszystkie te osoby. A jeżeli pomiędzy członkami rodziny powstaje spór dotyczący ekshumacji, osobą uprawnioną do złożenia wniosku o ekshumację będzie osoba wskazana prawomocnym wyrokiem sądu.

RED