Adwokat Krzysztof Gągół: WIBOR niezgodny z prawem

Wyjaśnia Krzysztof Gągół z Kancelarii Adwokackiej znajdującej się przy ul. Hugona Kołłątaja 12 na Starym Mieście w Głogowie.

Przed kilkoma miesiącami sygnalizowałem Państwu poważne wątpliwości co do zgodności z prawem mechanizmu ustalania tzw. "WIBOR-u" - tj. wskaźnika, od którego zależy wysokość kredytów i pożyczek. Do niedawna brak było jednak orzeczeń sądowych, które by dotyczyły tej tematyki. Sytuacja ta uległa zmianie przed kilkoma tygodniami, kiedy to jeden z sądów potwierdził zasadność podnoszonych przeciwko ww. wskaźnikowi argumentów. 

Treść decyzji sądu

Precedensowe postanowienie zapadło w dniu 03 listopada 2022 r. w Sądzie Okręgowym w Katowicach. Sąd ten dokonał w ramach tzw. zabezpieczenia powództwa usunięcie z umowy kredytowej zapisu, że na oprocentowanie, oprócz marży, składa się również wskaźnik "WIBOR". W rezultacie rata kredytobiorcy spadła z kwoty 6 700 zł do zaledwie 1 700 zł. 

Znaczenie decyzji sądu

Opisane wyżej postanowienie zostało wydane w ramach tzw. "przedsądu" - tj. jako zabezpieczenie przyszłego powództwa. Orzeczenie sądu, o ile się uprawomocni, obowiązywać będzie na czas trwania procesu sądowego. Ostateczną zaś decyzję sąd podejmie w wyroku końcowym, w którym rozważy argumenty każdej strony. Przypomnieć bowiem należy, że postanowienie o zabezpieczeniu sąd wydaje w oparciu o twierdzenia strony powodowej. Zatem postanowienie o zabezpieczeniu stanowi wyraz wstępnego stanowiska sądu w sprawie. 

Uzasadnienie

Ponieważ sąd uwzględnił w całości wniosek o zabezpieczenie, odstąpił od jego uzasadnienia. Znane są jednak argumenty pełnomocników kredytobiorcy z wniosku do sądu. Pierwsza kategoria argumentów dotyczy braku należytego poinformowania o ryzyku związanym ze zmianą wysokości oprocentowania oraz o jego nieograniczoności w związku ze zmiennością stopy procentowej. Podkreślić bowiem należy, że umowy z bankami zawierają jednie bardzo ogólnikowe stwierdzenia, iż kredytobiorca został poinformowany o ryzyku zmiennej stopy procentowej i w związku z tym rata kredytu może wzrosnąć. Tymczasem bank powinien przedstawić wykresy historyczne kształtowania się ww. wskaźnika, a nadto wykresy ze skutkami jego wzrostu w przyszłości. Niezależnie od tego podnieść należy, że procedura ustalania wskaźnika "WIBOR" określona jest w regulaminie spółki GPW Benchmark, a zgodnie z Kodeksem cywilnym ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w tym regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy. Tymczasem żaden bank nie doręcza kredytobiorcom takiego regulaminu. 

Pozostałe zarzuty

W pełni aktualne pozostają również pozostałe podnoszone przeciwko ww. wskaźnikowi zarzuty. Tzw. "WIBOR" ma odzwierciedlać koszt pozyskania przez banki finansowania na rynku międzybankowym. Problem w tym, że takich transakcji na rynku niemal nie ma. W tej sytuacji banki podają jedynie teoretyczne wartości, po których pożyczyłyby sobie pieniądze. Trudno uznać taki sposób za reprezentatywny. Podkreślić należy, że koszt pozyskania pieniądza przez banki oddają koszty oprocentowania depozytów bankowych. Te zaś są wielokrotnie niższe niż "WIBOR".