O widokówkach Głogowa z okresu PRL

W grudniu ubiegłego roku światło dzienne ujrzała jedna z publikacji niżej podpisanego, wydana przez Fundację Lokalnych Inicjatyw Społecznych i dotycząca Głogowa na powojennych widokówkach. Podczas jej prezentacji w Miejskiej Bibliotece Publicznej zaprezentowano też licznie zgromadzonej publiczności zbiór widokówek z okresu PRL, pochodzących z prywatnej kolekcji.

Autor wspomnianego opracowania stanął przed trudną próbą wstępnego skatalogowania kart pocztowych związanych z naszym miastem, wydawanych na przestrzeni kilkudziesięciu powojennych lat. A pierwsza głogowska widokówka po II wojnie światowej ukazała się dopiero w 1957 roku. Była to kartka ze zdjęciem autorstwa głogowianina Ryszarda Sanojcy, przedstawiającym Park Słowiański. Co ciekawe, zapotrzebowanie na kolejne pocztówki z widokami miasta stało się tak duże, że - wraz z początkiem lat sześćdziesiątych - nastąpił ich prawdziwy wysyp, a pionierska widokówka doczekała się wówczas nawet drugiego nakładu.

Choć początkowo dzielnice Głogowa przez długi czas, z racji wojennych zniszczeń, wręcz straszyły swoim wyglądem, to na kolejnych kartach można było znaleźć już nie tylko park czy rzekę Odrę, ale też pierwsze zabytkowe budowle, np. ruiny Zamku Książąt Głogowskich czy Gmach Sądu. Inne przedstawiały nowoczesny i funkcjonujący od połowy lat pięćdziesiątych stalowy most drogowy na Odrze czy poniemiecki i działający basen odkryty, którego podobizna doczekała się wówczas kilku różnych pocztówkowych wydań. Na głogowskich kartach znajdziemy powtarzające się architektoniczne symbole kolejnych dziesięcioleci naszego miasta: Plac Tysiąclecia Państwa Polskiego, Aleję Wolności, Zamek Książąt Głogowskich, Pomnik Dzieci Głogowskich. Były one fotografowane przez różnych autorów a ich zdjęcia, zamieszczane na widokówkach, można uznać za najbardziej promujące Głogów w socjalistycznej epoce.

Ostatnia głogowska widokówka z okresu panującego socjalizmu wydana została w 1987 roku. Łatwo więc obliczyć, że wydawnictwo kart pocztówkowych z widokami naszego miasta w poprzednim ustroju trwało dokładnie 30 lat i w latach 1957-1987 wydanych zostało ponad sto kart - w różnych nakładach i wznowieniach. A wydawane były przez nieistniejące już dziś państwowe instytucje: Biuro Wydawniczo-Propagandowe R.S.W. Prasa-Książka-Ruch, Biuro Wydawnicze "Ruch", Krajową Agencję Wydawniczą R.S.W. Prasa-Książka-Ruch i Wydawnictwo PTTK. Co ciekawe, niektóre z nich drukowane były poza krajem - w drukarniach Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Bułgarii. Część kwot ze sprzedaży każdej, głównie tych z lat sześćdziesiątych, przekazywana była na Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy (skrót: SFOS), funkcjonujący w latach 1945-1966. W następnych latach środki ze sprzedaży głogowskich pocztówek zasilały inne instytucje: Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów (SFBSiI), Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia (NFOZ) czy Centrum Zdrowia Matki Polki (CZMP).

Ciekawe w ilu jeszcze głogowskich szufladach znajdują się te małe skrawki papieru z widokami miasta...
Dariusz Andrzej Czaja
Towarzystwo Ziemi Głogowskiej