Dostęp do informacji publicznej? Prawnik wyjaśnia

Tajniki tego zagadnienia wyjaśnia nam Krzysztof Gągół z Kancelarii Adwokackiej znajdującej się przy ul. Hugona Kołłątaja 12 na Starym Mieście w Głogowie.

Każdy z nas, poza licznymi obowiązkami względem państwa, ma również pewne uprawnienia. Jednym z nich jest prawo do informacji publicznej, które jest zagwarantowane konstytucyjnie. Poniżej przybliżę Państwu czym jest informacja publiczna, a także przedstawię tryb jej uzyskiwania, a nadto odwoływania się w razie odmowy jej udostępnienia.

Definicja
Ogólnie rzecz biorąc, informacją publiczną jest każda informacja o sprawach publicznych. Do tej kategorii zaliczyć należy każdą informację o działalności osób oraz instytucji, które pełnią funkcje publiczne, wykonują zadania publiczne lub wydają środki publiczne. Nadto obejmuje ono informację o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego. Zatem zakres informacji, które można uzyskać w ramach opisywanej w tym artykule procedury jest niezwykle szeroki.

Osoby uprawnione
Informację publiczną może uzyskać każdy z nas. Występując o jej udostępnienie nie musimy podawać w jakim celu jest ona nam potrzebna. Tym samym organ, do którego kierujemy wniosek, nie jest uprawniony do żądania wykazania przez nas interesu w uzyskaniu informacji.

Forma
Do uzyskania informacji publicznej konieczne jest złożenie wniosku, w którym określimy jaką informację chcemy uzyskać oraz wskażemy w jakiej formie chcemy ją otrzymać. Wniosek nie musi mieć zachowanej formy pisemnej. Wystarczającym będzie wysłanie e-maila odpowiedniej treści. Wniosek może zostać zgłoszony również ustnie. Ważne jest to, że sam wniosek nie podlega opłacie.

Przykłady
Jednym z najbardziej doniosłych przykładów informacji publicznych są prawomocne wyroki sądów. W tym samym trybie możemy uzyskiwać ostateczne decyzje administracyjne. Ponadto, w ramach prawa do informacji publicznej można żądać umów cywilno - prawnych zawieranych przez przedstawicieli władz publicznych z innymi podmiotami czy też faktur dokumentujących wydatki ze środków publicznych. Można również pytać o koszty funkcjonowania stanowisk urzędowych, nagrody i premie dla urzędników i innych funkcjonariuszy publicznych. To samo dotyczy protokołów kontroli czy też naboru na stanowiska urzędnicze.

Odmowa informacji
W przypadku odmowy udzielenia nam informacji publicznej, nie jesteśmy pozostawieni sami sobie. W sytuacji, gdy organ uważa, że żądana informacja nie stanowi informacji publicznej, możemy złożyć skargę na jego bezczynność do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego, a następnie ewentualnie do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Natomiast, gdy organ odmawia dostępu do informacji, gdyż uważa, że podlega ona szczególnej ochronie, możemy złożyć odwołanie do organu wyższego rzędu, a następnie skorzystać z procedury skargi do sądów administracyjnych.

Podsumowanie
Dostęp do informacji publicznej ma doniosłe znaczenie w społeczeństwie demokratycznym. Pozwala zasięgać nam informacji o funkcjonowaniu państwa, wydatkowaniu środków publicznych, a przez to umożliwia kontrolę władzy. Zatem warto korzystać z tej formy udziału w życiu publicznym.
RED